Ukulele ไม่ใช่กีตาร์ แต่ว่า..ชิลล์

ชั่วโมงนี้ ดูเหมือนมีเครื่องดนตรีชนิดหนึ่ง ที่ค่อนข้างได้รับความนิยม และก็ค่อยๆ เพิ่มความนิยมมากขึ้นเรื่อยๆ ในหมู่คนรักเสียงดนตรีทั้งหลาย เห็นนักดนตรีคนนั้นเริ่มโชว์ภาพตัวเองกับเครื่องดนตรีชิ้นใหม่ นักร้องคนนั้นโชว์เพลงที่มีเครื่องดนตรีชิ้นนั้นร่วมบรรเลง และอีกหลายกลุ่มที่เริ่มหยิบจับเพราะมันน่ารัก พกพาง่าย ไม่ใช่เครื่องดนตรีชิ้นไหน มันคือ “Ukulele” นั่นเอง

จะว่าไปแล้ว หน้าตามันก็เหมือนกีตาร์นี่เอง เพียงแต่ขนาดมันถูกย่อส่วนลงมา และลดจำนวนสายลงเหลือ 4 สาย Ukulele เป็นภาษาฮาวายเอี้ยน จุดกำเนิดของมันอยู่แถวๆ คริสต์ศตวรรษที่ 19 จากการเข้าไปของชาวโปรตุเกสและได้นำเอา Cavaquinho เครื่องดนตรีชนิดหนึ่งเข้ามาด้วย เมื่อมาถึง เขาก็เลยประดิษฐ์เครื่องดนตรีขึ้นมาเลียนแบบ ซึ่งต่อมา มันก็ได้กลายเป็นเครื่องดนตรีที่หลายคนชื่นชอบ และโด่งดังไปทั่วโลกอย่างที่เห็นนั่นแหละ

ความหมายของ อูคูเลเล่

“Ukulele” มาจาก uku ที่แปลว่า ของขวัญหรือสิ่งตอบแทน ส่วน lele ก็แปลได้ประมาณว่า เข้ามา แปลรวมๆ กันก็คือ ของขวัญที่เข้ามาหาเรา มันคือของขวัญที่ชาวโปรตุเกสส่งมอบให้ชาวฮาวายนั่นเอง ชื่อของมัน อ่านได้หลายแบบ ถ้าเป็นชาวฮาวาย ก็จะอ่านเป็น ยูคูเลเล่ แต่ถ้าเป็นฝรั่งก็จะอ่าน ยูคะเลลี่ แต่เรียกกันสั้นๆ ง่ายๆ ว่า Uke หรือ ยู้ค ก็เป็นอันเข้าใจกัน

ความโด่งดังไปทั่วโลกของ อูคูเลเล่

King David Kalakaua ราชาของเกาะน่าจะเรียกได้ว่า เป็นบุคคลสำคัญที่ทำให้ Ukulele กลายเป็นเครื่องดนตรีสามัญบนดินแดนแห่งนี้ ด้วยท่านทรงสนับสนุนให้ชาวเกาะบรรเลงเพลงพื้นเมืองขับกล่อมเพื่อความบันเทิง จนมันกลายเป็นวัฒนธรรมของหมู่เกาะแห่งนี้ไปในที่สุด

แล้ววันหนึ่ง มันก็แพร่เข้าไปถึงแผ่นดินสหรัฐอเมริกา…

คราวนี้ มันก็กลายเป็นที่แพร่หลายมากขึ้น ด้วยราคาที่ไม่แพง แถมมันยังกลายเป็นส่วนหนึ่งของประวัติศาสตร์เพลงแจ๊ส ตั้งแต่ยุค 40 ถึงยุค 60 ยู้คได้รับความนิยมเรื่อยมา แต่หลังจากนั้น ความนิยมกลับลดน้อยถอยลง จนกระทั่งช่วงท้ายของยุค 90 แล้วจู่ๆ ความนิยมของมันก็กลับมาอีกครั้ง Jake Shimabukuro นักดนตรีเชื้อสายญี่ปุ่น-ฮาวาย ที่เล่นเครื่องดนตรีชิ้นนี้ตั้งแต่ยังสี่ขวบ กลายมาเป็นนักเล่น Ukulele คนดัง แล้วก็ยังมี Israel Kamakawiwo’ole ที่ผลงานของเขาไปอยู่ในภาพยนตร์หลายต่อหลายเรื่อง

“อูคูเลเล่” มีหลายแบบหลายโทนเสียงนะครับ ทั้ง soprano, concert, tenor และ baritone ผมเล่นไม่เป็นหรอก แต่ผมก็ชอบเสียงของมัน ฟังแล้วได้กลิ่นอายแบบฮาวาย และกลิ่นแบบทะเล้ทะเลดี Ukulele ทำจากไม้ Koa จะให้เสียงดีสุด ถูกต้องตามต้นตำรับแต่ค่อนข้างหายาก ทำให้ค่อนข้างราคาแพง นอกจากนี้ ยังมีผลิตด้วยการใช้ไม้ Spruce Mahogany Maple, ไม้มะม่วง รวมไปถึงการใช้ไฟเบอร์กลาสมาทำยู้คด้วย

ในยุคปัจจุบัน ศิลปินมากมาย หยิบเจ้ายู้คมาเล่นอยู่บ่อยๆ ไม่ว่าจะ Jack Johnson หรือจะ Jason Mraz ในขณะที่เมืองไทย ก็เริ่มมีคนเล่นกันมากขึ้น มีคนนำเข้ามาขายกันมากขึ้น ตัวอย่างจากคนใกล้ตัวก็เช่น คุณด่อง อัษฎา อาทรผไท (Spinnacle, Mola Mola Sunshine) เจ้าของร้าน Ribbee Boutique ที่นำเข้ามาจากฮาวายบ้าง ที่อื่นบ้าง ขายดิบขายดีทีเดียว

และล่าสุด เราก็ได้พบว่า มีศิลปินไทยนำเอาเครื่องดนตรีชิ้นนี้ไปเล่นในอัลบั้มตัวเองกันแล้ว ไม่ว่าจะเป็น สิงโต นำโชค และล่าสุด ลุลา กันยารัตน์ ติยะพรไชย ในอัลบั้มชุดใหม่ Twist นั่นเอง

ขอบคุณข้อมูลดีๆ จาก Wikipedia และ Ribbee