รีวิวหนัง Under the Open Sky | เมื่อยากูซ่าพ้นคุก อยากเริ่มชีวิตใหม่ในสังคม

เมื่อวาน ผมได้รับโอกาสดีๆ ได้ชมหนังเปิดของ เทศกาลภาพยนตร์ญี่ปุ่น 2565 แบบกะทันหัน ดูตัวอย่างแล้วต้องตอบรับทันทีเพราะรู้สึกว่าต้องเป็นหนังที่ดีแน่ๆ แถมในช่วงเวลาอย่างนี้ คงไม่มีโอกาสได้ชมที่ไหนนอกจากในเทศกาล พล็อตก็ดูน่าสนใจ Under the Open Sky ชื่อไทย ใต้ท้องฟ้าคราม ที่เล่าเรื่องของคนคุกคนหนึ่งที่เพิ่งออกมาจากคุก และต้องพบเจอกับชีวิตที่เปลี่ยนแปลงไปมากนอกคุกนั้น

ผมเดินเข้าไปรับบัตรและพบเจอกับบรรยากาศที่ชวนให้รู้สึกว่า มันมีความเป็นญี่ปุ่นอบอวลอยู่ในนั้นเสียเหลือเกิน สุดท้าย เมื่อไปทีหลัง ก็ได้รับคำตอบว่า คนเต็มพื้นที่แล้ว ขอให้กลับมาก่อนเวลาฉาย 10 นาที ผมรับปากแต่โดยดีแล้วจึงไปเดินรอเวลา ก่อนกลับมาอีกครั้งเมื่อถึงเวลาหนังฉาย

หนังเริ่มด้วยคลิปแนะนำสถานที่พักในญี่ปุ่น ตามมาด้วยคลิปแนะนำหนังของผู้กำกับหญิง Miwa Nishikawa และ Koji Yakusho นักแสดงนำของเรื่อง

เรื่องย่อหนัง ‘Under the Open Sky’

มันเป็นเรื่องของลุงมิคามิ หรือ มาซาโอะ มิคามิ (Koji Yakusho จากหนังเรื่อง The Third Murder, Memoirs of a Geisha, Babel และพากย์เสียงใน Mirai) ที่เคยเป็นหนึ่งในแก๊งยากูซ่ามาก่อนจะถูกสั่งจำคุกมานาน 13 ปี วันนี้ ถึงเวลาที่ลุงได้รับโทษครบแล้วและออกมาใช้ชีวิตนอกกรงขังเสียที แต่ดูเหมือนชีวิตข้างนอกช่างแตกต่างไปจากเดิมอย่างมากมาย

ลุงต้องดิ้นรนปรับตัวเพื่ออยู่ร่วมในสังคม พยายามปรับตัวปรับใจและเริ่มชีวิตวิถีใหม่ ได้รับไมตรีดีๆ จากชายแก่ผู้มีงานอดิเรกเป็นการช่วยเหลือผู้เพิ่งออกจากคุก ผู้แนะนำให้ลุงผูกมิตรกับผู้คน ได้รับการติดต่อจาก ริวทาโร่ ทสึโนดะ (Taiga Nakano จากหนังเรื่อง 50 First Kisses และ Japanese Girls Never Die) เพื่อขอถ่ายทำสัมภาษณ์ออกทีวี ด้วยความหวังว่าจะได้รับการติดต่อจากแม่

แต่เอาเข้าจริง สังคมภายนอกก็ดูจะไม่ได้ยอมรับหรือเอื้อให้เขาได้ปรับตัวมากที่ควร

รีวิวหนัง ‘Under the Open Sky’

ลุงมิคามิเคยใช้ชีวิตเป็นยากูซ่ามาก่อน วิถีคิดของเขาย่อมไม่ตรงกับสิ่งที่กฎหมายคิด แม้จะได้รับโทษ ใกล้ถึงวันพ้นจากคุก เขาก็ยังคงมองว่าตนไม่ได้ทำผิด คนที่อยู่ในทัณฑสถานมานานเช่นเขา เคยถูกตั้งข้อกล่าวหามา 10 คดี ได้รับโทษจริงไป 6 คดี แม้จะพูดว่าอยู่ในนั้นมา 13 ปี แต่ที่จริง วันเวลาของการอยู่ในกรงเหล็กมันเนิ่นนานกว่านั้น

การออกมาครั้งนี้ เขาจึงตั้งใจจะไม่กลับไปอีกแล้ว

ในวันที่เขาพ้นโทษออกมา ลุงเกิดความคิดว่าถึงเวลาต้องใช้ชีวิตปกติ แต่โลกภายนอกของคนเคยติดคุกนั้นไม่ง่ายเลย มันเปลี่ยนแปลงไปมากมาย แตกต่างจากวันที่เขายังอยู่ในแก๊ง แม้กระทั่งความสามารถที่เคยได้มาตอนฝึกอาชีพในคุก ก็อาจกลายเป็นสิ่งล้าสมัยไปเสียแล้วในตอนนี้

ยังดีที่รัฐเตรียมการบางอย่างเอาไว้ให้ ลุงมิคามิได้รับเงินช่วยเหลือจำนวนหนึ่ง ซึ่งอาจเพียงพอหากใช้อย่างประหยัด แต่จะรับเงินช่วยเหลือเรื่อยไป ก็รังแต่จะถูกคนภายนอกค่อนขอด ความคิดที่อยากจะหาเลี้ยงชีพด้วยตัวเองก็ผุดขึ้น ความพยายามโน่นนี่นั่นดูจะติดขัดไปหมด เพราะความที่เคยเป็นยากูซ่า และเคยติดคุกมาก่อน ติดที่มีนิสัยวู่วามอารมณ์ร้อน บวกกับสภาพร่างกายที่ทรุดโทรม ทุกอย่างรวมกันกลายเป็นอุปสรรคในการมีชีวิตใหม่ของลุง

แต่ชีวิตนอกคุกก็ไม่ได้ร้ายกับลุงไปเสียทั้งหมด ลุงได้รับความช่วยเหลือจากชายสูงวัยที่มีงานอดิเรกในการช่วยเหลือคนเพิ่งออกจากให้ปรับตัวเข้ากับชีวิตใหม่ ลุงได้รับความเห็นใจจากชายแปลกหน้าที่เข้าใจผิดคิดว่าลุงขโมยของ ลุงได้รับการดูแลเป็นอย่างดีจากเจ้าหน้าทางการที่ลุงเรียกว่าเซ็นเซ

แต่คนที่โคตรจะสำคัญและเปลี่ยนแปลงชีวิตของลุง คือ ชายหนุ่มที่ทำงานทีวีคนนั้น

ทสึโนดะคุง คือ คนทำงานทีวีที่มีความคิดจะนำเสนอชีวิตของลุงจริงๆ ไม่ใช่ในฐานะสื่อทีวีที่หิวกระหายอยากได้คอนเทนต์ เขาไม่เห็นด้วยเลยกับการถ่ายทุกสิ่งที่ลุงกระทำในช่วงเวลาของการปรับตัว เพียงเพื่อจะเอาไปออกทีวี แต่ไม่ได้สนใจความเป็นไปของชีวิตลุง อย่างน้อยเขาก็ควรจะทำอะไรที่แตกต่างไปจากการมองเห็นความผิดพลาดของคนอื่นแล้วนิ่งดูดาย ปล่อยผ่านไปไม่ใยดี

ใต้ท้องฟ้าคราม คือหนังที่บอกเล่าว่า คนที่เคยติดคุกคือคนชายขอบ เมื่อเขาออกมาจากกรงขัง เขาจะไม่ใช่คนที่สังคมต้องการ ถูกละเลย มองไม่เห็นว่าเขาก็เป็นส่วนหนึ่งของสังคม ขณะเดียวกัน สวัสดิการของรัฐที่มีให้เขาก็อาจไม่เพียงพอให้เขาได้เริ่มต้นชีวิตใหม่ ไม่ส่งเสริมให้เขาได้เรียนรู้ทักษะที่จำเป็นสำหรับการดำรงชีวิตภายนอกคุกเท่าที่ควร ทำให้คนที่เคยติดคุกส่วนใหญ่ ออกมาภายนอกได้ไม่นาน ก็ต้องหันกลับไปทำผิด …และติดคุกอีกครั้ง

หนังเปิดให้เราเห็นว่า สังคมไม่เปิดรับการกลับมาอยู่ร่วมของคนคุก แม้แต่สวัสดิการก็ยังเอื้อไม่พอ ทำให้เขาแทบไม่มีที่ยืนในสังคม ในหนัง ชี้ให้เห็นชีวิตในวัยเด็กของลุงมิคามิ ทำให้มองเห็นว่าทำไมเมื่อโตขึ้น ลุงจึงกลายมาเป็นยากูซ่า การติดคุกมาเป็นสิบปี โลกภายนอกเปลี่ยนไปเยอะมาก และหนังก็พาไปสำรวจทุกซอกทุกมุม เหมือนให้ลุงได้ลองไปเจอแล้วทุกอย่าง มองเห็นความเป็นไปของทุกอย่าง หนังค่อยๆ พาให้เราซึมซับและเข้าใจ พาเราหมองหม่นดำดิ่ง แล้วพาเรารู้สึกมองเห็นแสงแห่งความหวัง แต่ท้องฟ้าสีครามที่เงยแหงนมองขึ้นไปนั้น

น้ำตาหยดแล้วหยดเล่ากลับไหลริน…

รายละเอียดเกี่ยวกับหนัง